یکی از عوارض کامپوزیت دندان، شکستن و آسیب دیدن روکش کامپوزیت ونیر است. می خواهیم بدانیم دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست ؟ به عبارتی چه عواملی می توانند باعث شوند تا طول عمر کامپوزیت ونیر کاهش یافته و دچار آسیب شود. همانطور که می دانیم طول عمر کامپوزیت ونیر بین 5 تا 7 سال می باشد. در این مدت ممکن است روکش دچار لق شدن، شکستن و یا سایر موارد شود. دلیل این امر مقاومت و استحکام کم روکش کامپوزیت دندان در برابر فشار و ضربه می باشد. البته با مراقبت های بعد از نصب روکش کامپوزیت دندان می توان جلوی بسیاری از این مشکلات را گرفت. همچنین مراجعات منظم به دندانپزشک نیز از بسیاری از عوارض می تواند پیشگیری نماید. در صورت نیاز هم می توان روکش کامپوزیت دندان را تعویض یا ترمیم نمود. حال می خواهیم به دلایل آسیب دیدن و شکستن کامپوزیت ونیر بپردازیم.
بررسی دلایل شکستن کامپوزیت ونیر
برای اینکه بدانیم دلیل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ می خواهیم به عواملی که باعث آسیب رسیدن به روکش کامپوزیت دندان می شود را بررسی نماییم:
پوسیدگی دندان زیر کامپوزیت
یکی از عواملی که باعث شکستن و افتادن کامپوزیت ونیر می شود، پوسیدگی دندان های زیر روکش است. در صورتی که دندان های زیر روکش دچار خرابی و پوسیدگی شود، اتصال روکش کامپوزیت دندان و مینای دندان ضعیف شده و احتمال شکستن روکش بسیار زیاد است. برای رفع این مشکل بایستی وضعیت دندان های زیر روکش بررسی شود تا میزان پوسیدگی و نحوه درمان مشخص شود. ممکن است در مواردی نیاز به روت کانال باشد که در این صورت باید روکش کامپوزیت دندان تعویض شده و مشکل دندان برطرف شود. در مواردی نیز روکش کامپوزیت دندان را با تاج دندان تعویض می نمایند که در این صورت مساله مهم رنگ تاج دندان برای هماهنگی بیشتر با سایر دندان های کامپوزیت شده است. در هر حال باید قبل از نصب روکش، وضعیت دندان ها از نظرخرابی و پوسیدگی مورد ارزیابی قرار گیرد. هر چند ممکن است پوسیدگی بعد از نصب روکش اتفاق بیفتد.
عفونت لثه
یکی دیگر از مواردی که می تواند عامل شکستن کامپوزیت دندان و افتادن آن شود، عفونت لثه است. هرچند یکی از پارامترهایی که قبل از نصب روکش کامپوزیت ونیر باید مورد ارزیابی قرار گیرد، وضعیت سلامت لثه است. ممکن است لثه تا قبل از نصب روکش سالم باشد و بعد از نصب دچار عفونت شود. عوامل مختلفی باعث عفونت در لثه بیمار می شود این عوامل شامل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، عدم نصب صحیح و مناسب روکش کامپوزیت ونیر توسط دندانپزشک، مصرف دخانیات بخصوص سیگار و …. می شود. عفونت لثه می تواند باعث التهاب، تورم و احساس درد در ناحیه اطراف لثه شده و باعث آسیب و شکستن روکش کامپوزیت ونیر شود. در صورتی که عفونت لثه نادیده گرفته شود، ممکن است به نواحی داخلی دهان نیز سرایت کرده و وارد گردش خون بیمار شود. این اتفاق عوارض بسیار زیادی را برای فرد به همراه خواهد داشت.
وارد شدن فشار به کامپوزیت ونیر
استحکام و مقاومت روکش کامپوزیت ونیر نسبت به لمینت دندان بسیار پایین تر است. بنابراین باید مراقبت های زیادتری از روکش کامپوزیت دندان به عمل آید. هر گنه فشار بیش از حدی منجر به شکستن روکش کامپوزیت ونیر می شود. افرادی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند یا افرادی که فعالیت های ورزشی مانند بوکس، کاراته و … دارند بایستی مراقبت از روکش کامپوزیت ونیر بسیار شدیدتر باشد. فشارهای بیش از حد می تواند در مواردی مانند تصادفات، سوانح، خوردن مواد غذایی سخت و سفت ، استفاده ابزاری از روکش کامپوزیت ونیر و … نیز اتفاق بیفتد. برخی از عادات رفتاری نیز مانند دندان قروچه و یا جویدن ناخن باعث اعمال فشار و ساییدگی بیش از حد روکش و آسیب پذیر بودن آن شود. در این صورت روکش کامپوزیت ونیر در اثر کمترین ضربه خواهد شکست و نیاز به تعویض روکش کامپوزیت خواهیم شد.
مواد استفاده شده در ساخت کامپوزیت ونیر
یکی از مواردی که باید در بررسی اینکه دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ لحاظ شود، مواد استفاده شده در ساخت کامپوزیت ونیر است. همانطور که می دانیم روکش کامپوزیت ونیر به صورت پیش ساخته در مطب دندانپزشکان موجود است. تنها تفاوت این روکش ها در مواد استفاده شده برای ساخت آن ها و رنگ روکش ها است. کیفیت مواد استفاده شده تاثیر زیادی در مقاومت و جلوگیری از شکستن روکش کامپوزیت ونیر دارد. هر چه مرغوبیت مواد بالاتر باشد، استحکام روکش در برابر ضربه و فشار و نیز لکه پذیری بالاتر می رود.. بنابراین در انتخاب روکش کامپوزیت ونیر به مواد استفاده شده در ساخت آن دقت نموده و سعی کنید بهترین مواد را انتخاب نمایید. در این صورت احتمال اینکه مجبور به تعویض یا ترمیم روکش شوید، بسیار کمتر خواهد شد.
مهارت دندانپزشک
یکی از موارد مهمی که نقش بسیار موثری در شکستن روکش کامپوزیت ونیر دارد، تجربه و تخصص دندانپزشک می باشد. توصیه می شود در انتخاب دندانپزشک خود دقت زیادی را به خرج دهید. راه هایی وجود دارند که می توانید از میزان تخصص دندانپزشک مطمئن شوید. از جمله این راه ها، بررسی نمونه کارهای قبلی دندانپزشک، بررسی میزان رضایت مراجعین در مطب و یا در صورت داشتن سایت های پزشکی، بررسی دیدگاه و اعلام رضایت کاربران، تعداد بالای مراجعین و … مهارت دندانپزشک در نصب روکش کامپوزیت ونیر باعث می شود از بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان های زیر روکش، افتادن و شکستن روکش کامپوزیت ونیر و … پیشگیری شود. در صورتی که فرم دهی و پیوند بین روکش ونیر و مینای دندان به صورت صحیح انجام نشود، هم از نظر ظاهری زیبایی و طبیعی بودن روکش تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و هم احتمال شکستن و آسیب دیدن روکش ونیر افزایش خواهد یافت.
در صورت شکستن کامپوزیت ونیر چه کاری باید انجام داد
تا اینجا به این موضوع پرداختیم که دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ حال در صورت بروز هر یک از موارد بالا و شکستن روکش کامپوزیت ونیر باید چه اقدامی انجام شود؟ این اقدامات به شرح زیر است:
شستشوی دهان برای جلوگیری از عفونت
اولین اقدام این است که روکش کامپوزیت دندان را از دهان خارج نمایید. سپس دهان خود را با آب نمک و یا دهانشویه شستشو دهید. زیرا اینکار مانع بروز عفونت در دهان و دندان می شود.
مراجعه به دندانپزشک
در مرحله بعد سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک با بررسی شرایط و وضعیت موجود بهترین روش را برای به حداقل رساندن آسیب انجام خواهد داد. در مواردی می توان از کامپوزیت دندان به جای کامپوزیت ونیر استفاده کرد. در این صورت بر روی محل شکستگی روکش از مواد کامپوزیت دندان استفاده نموده، فرم لازم را داده و رنگ همسان با سایر دندان ها را ایجاد خواهد نمود. پس نیازی به تعویض روکش کامپوزیت ونیر نخواهیم داشت و ترمیم انجام می شود. در مواردی که روکش دندان به صورت کامل دچار شکستگی شود، مجبور به تعویض روکش کامپوزیت ونیر خواهیم شد.
در صورتی که به دندانپزشک دسترسی پیدا نکردید، بهتر است برای کنترل تورم از کمپرس یخ استفاده نمایید. در صورتی که دندان های بر اثر شکستن و افتادن روکش کامپوزیت دندان نسبت به تغییردما حساس شده باشند، می توانید از مسکن هایی مانند آستامینوفن برای کنترل درد استفاده نمایید.
مراقبت های لازم برای جلوگیری از شکستن روکش کامپوزیت ونیر
برای اینکه کامپوزیت ونیر دچار عوارضی مانند شکستن و افتادن روکش کامپوزیت و عواقب بعد از آن نشود، نیاز است مراقبت هایی را بعد از نصب روکش کامپوزیت ونیر انجام دهیم که در این قسمت به اختصار این مراقبت ها را توصیح خواهیم داد:
- انتخاب دندانپزشک اولین و اساسی ترین اقدامی است که برای جلوگیری از پیش آمدن و نیز کنترل عوارض بعد از نصب روکش باید انجام شود.
- مراقبت های بهداشتی شامل مسواک زدن برای محافظت از روکش کامپوزیت ونیر و نخ دندان کشیدن برای محافظت از لثه در برابر عفونت و بیماری های مربوط به لثه
- مراقبت های تغذیه ای مانند عدم مصرف مواد غذایی تا قبل از پایان بی حسی دندان ها برای کنترل میزان فشار وارد به روکش و جلوگیری از شکستن آن، عدم مصرف مواد غذایی سفت و جویدن زیاد مواد غذایی، جویدن آبنبات های سفت و … برای جلوگیری از آسیب و فشار بیش از حد به روکش کامپوزیت ونیر
- عدم استفاده ابزاری از روکش کامپوزیت ونیر مانند استفاده در باز کردن در قوطی، شکستن آجیل و مواد سخت و …
- مراجعات منظم به دندانپزشک برای جلوگیری از شیوع عفونت در لثه ها و نیز جرم گیری و شستشوی دندان ها به صورت کامل برای جلوگیری از پوسیدگی دندان های زیر روکش کامپوزیت ونیر و بالا رفتن احتمال شکستن روکش
- کنترل رفتارهایی مانند دندان قروچه، جویدن ناخن، جویدن مغز مداد و … که باعث ساییدگی و آسیب پذیر شدن روکش کامپوزیت ونیر می شود.
کلام آخر
در این مقاله توضیح داده شد که دلایل شکستن کامپوزیت ونیر چیست؟ با توجه به مقاومت و استحکام پایین روکش کامپوزیت ونیر، مراقبت های بعد از نصب روکش باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. هر گونه فشار بیش از حد به روکش می تواند منجر به شکستن آن شود. اما با توجه به امکان ترمیم روکش کامپوزیت ونیر می توان گفت این مشکل را در صورت مراجعه سریع به دندانپزشک می توان حل کرده و مانع از آسیب بیشتر به دندان ها شد.
مطلب فوق توسط نویسندگان تهران جراحی با استفاده از منابع علمی تحت وب و کتب علمی نگارش شده است. و همانطور که میدانید که مباحث علمی نیاز به مشاوره جدی پزشک دارد ، هیچگونه مسئولیتی عهده دار تهران جراحی نمیباشد. (دکتر دهقان)